- भुवन तामाङ
बिहान उठेर सानी मुख धुन्छिन् । चिया पकाउँछिन् र घरका सबैलाई खुवाउँछिन्। अनि दाइसँगै डोको र हँसिया बोकेर बारीतिर लाग्छिन् । उनीहरु डोकोभरी घाँस काटेर घर ल्याउँछ्न । त्यसपछि उनीहरु आमाले पकाइराखेको भात खाएर, लुगा फेरेर कापीकिताब च्यापेर स्कूल दौडन्छन् । “खोइ दाइ तिम्रो किताब म बोकि दिन्छु । होइन बहिनी म पो तेरो किताब बोकिदिन्छु, म दाइहुँनि ।”दाइबहिनी खुबै मिल्छन् । उनीहरु स्कुल छुट्टी हुनासाथ सँगै घर फर्कन्छन् । घरमा आइपुगेर बारीमा पगा लगाइराखेका गाईवस्तु घरमा ल्याउन र साँझपखको घाँस हाल्नलाई बाबुलाईसघाउँछन् । अनि सानी आमालाई भान्छाको काममा सघाउँछिन् ।
दाइचाहीँ घरको बाँकी काममा बाबुलाई सघाउँछन् । आमाबाबु छोराछोरी सँगै भात खान्छन् ।उनीहरुको सुखी परिवार रुपी डुङ्गा सलल बगिरहेको छ । दुईछाक खान, एकसरोलाउन, छोराछोरी पढाउन, पाहुनापासालाई स्वागत सत्कार गर्न पुगेको छ रदुःख सुख चाडबाड मनाउन पुगेकै छ ।तर, उनीहरुको यस्तो सुख नियतीलाई सह्य भएन । उनीहरुको शान्त र सुखी परिवारमा एकाएक नसोचेको आपत आइ पर्दछ ।
उनीहरुको थोरै भएको बारी र घरघरेडी राष्ट्रको राजमार्गभित्र परेको सरकारी पर्चा आइपुग्छ । राजमार्ग बन्नु देशको लागि राम्रै हो तर आफ्नो त घरबासै उठ्ने भो । सानीका बाले क्षतिपूर्ति सहयोग पाउँ भनि धेरै ठाउँमा विन्ती बिसाउँछन् । आखिर उनको विन्ती सुनिदैन । अनायसै उनीहरु सुकुम्वासीमा परिणत हुन्छन् । उनीहरुकोघर खेतमा बुल्डोजर कुद्छ । हेर्दा हेर्दै नामो निशान मेटिन्छ । बगरको वास हुन्छ उनीहरुको । खोला किनारमा एउटा सानो छाप्रो बनाएर बस्छन् । यसै पीडाको आघातले सानीकाबाबु हृदयघात भइ परलोक हुन्छन् । आमा पनि पीरैले रोगिएर परलोक हुन्छिन् । सानी र उनकादाइ टुहुरा टुहुरी हुन पुग्छन् ।
उनीहरुको पढाइ पनि छुट्छ । उनीहरुको त्यो बगरको छाप्रोमाथि पनि नियतीको आँखा लाग्छ । साउनको भेलबाढीले बगाएर लगिदिन्छ । दाजु बहिनी अभिभावक विहीन मात्र होइन ओत विहीन हुन्छन् । दाइचाहीँले सम्झन्छन् उनीहरुको कोही नातेदार सदरमुकाम शहरमा बस्छन् । उनीहरु त्यहाँ आश्रय माग्न पुग्छन् । नातेदारहरुले केही समय बस्न र खान दिन्छन् तर अब उनीहरु आपैmले आफ्नो व्यबस्था गर्नु पर्ने भनिदिन्छन् । आखिर बाँच्नु छ । मानिसले अप्ठेरोबीच नै केही सिक्दछ । सदरमुकाम शहरमा काम खोज्छन् । दाजु चाहीँले कपडा पसलमा सहयोगीको काम पाउँछ । केही आम्दानी हुन थालेपछि उनीहरु शहर किनारमा डेरामा बस्न थाल्छन् । सानी, सानी नै छिन् मात्र एघारवर्षकी । तर आमाले सानै देखि सिकाएकोले सानी खाना पकाउन सक्ने भएकी छिन् । दिनभरीको कामले थाकेर आएका दाजुलाई खानापकाएर खुवाउँछिन् ।
उनीहरुको दैनिकी यसरी नै चलेको तीनचार वर्ष भैसक्छ तर न त उनीहरुले आफ्नो शिक्षालाई निरन्तरता दिन सक्छन् न त केहीपैसा जोगाड गर्न । यस्तै दुःख सुखका कुरा दाजुचाहीँले कोही चिनजान तथा जान्नेसुन्नेसँग गर्छन् । कसैले विदेश जान सल्लाह दिन्छन् ।कतिपय म्यानपावर कम्पनी यस्ता पनि हुन्छन् जसले शुरुमा आपैm खर्च हालिदिएर कामदार विदेश पठाउने गर्दछ । त्यस्तै कम्पनीमार्पmत दाजुचाहीँ विदेश अरब हानिन्छन् । उनले राम्रैकाम पाउँछन् र केही पैसा बहिनीलाई पठाउन पनि थाल्दछन् । तर उनीहरुको यस्तो सुखमापनि नियतीको आँखा लाग्छ ।
एक दिन बहिनीचाहीँले खबर पाउँछिन्, विदेशमा दाइको मृत्यु भयो भनेर । नेपालमा रहेकी बहिनी ‘सानी’ रोएर बेहाल हुन्छिन् । सानीको एकमात्र अभिभावक दाजुले पनि छोडेर गए । उनको दाजुको शव नेपाल ल्याउन सकिएन । पहल गरिदिने कोही भएनन् । आखिर उतै कतै मरुभूमिमा गाडिदिए उनको दाजुलाई । यता सानीलाई कोही सामाजिक अभियन्ताले उद्धार गरेर असहाय बालबालिकालाई साहार दिने एक राम्रो बालगृहमा पु¥याइदिन्छन् । बालगृहमा धेरैधेरै बालबालिकाहरुका पनि आफ्नै जस्तो कथाव्यथा भएको थाहा पाउँदा सानी चित्त बुझाउँछिन् तर आपूmलाई औधीमाया गर्ने दाजुलाई सम्झेर कहिलेकाहीँ रुने गर्छिन् । समय बित्नेक्रम सँगै सानी ठूली हुन्छिन् । बालगृहले नै सानी कै जस्तो अवस्था रहेका बालगृहमै बालिग भएका एक युवकसँग सानीको विवाह गरिदिन्छन् । यतिन्जेलसम्म बालगृहले उनीहरुलाई जीवनयापन गर्ने शिक्षा, ज्ञान र सीप पनि दिइसकेको छ । त्यसैले बालगृहले यस्तो निर्णय गरी विहे पनि गरिदिन्छ । अब उनीहरु आफ्नै खुट्टामा उभिन बालगृहबाट विदा हुन्छन् । सानी एउटा निजी स्कुलमा नानीहरुलाई पढाउन थाल्छिन् भने उनका श्रीमान् एक सहकारीमा ।
उनीहरुको दाम्पत्य जीवन सुख पुर्वक बित्न थाल्दछ । उनीहरुले विहे गरेपछिको पहिलो चाड दशैँ भव्य रुपमा मनाउँछन् उनीहरुको आफ्नै कमाइले । उनीहरु उनीहरुकै बालगृहमा बालगृहका गुरुआमा, गुरुबासँग टीका थाप्न पुग्छन् । त्यहाँ रहेका बालबालिकासँग रमाउँछन् । लगत्तै आउने महान चाड तिहारमा पनि उनीहरु बालगृह नै आउने छन् । सानीले बालगृहमा रहेका भाइहरुलाई भाइटीका लगाइदिने छिन् भने उनका श्रीमान्लाई बहिनीहरुले । तर सानीको मनमा विदेशमा मृत्यु भएका उनको आफ्ना दाजुको सम्झना गाढा भएर आउँछ।
दाजुलाई तिहारमा टीका लगाएको सम्झना गाढा भएर आउँछ । सानी केही सोच्नै सक्दिनन् तर उनले पढाउने स्कुलकी एक शिक्षिका साथीकी दाजु विदेशमा सानीकै दाजु गएकै ठाउँ जाने थाहा पाएपछि भने सानी खुशी हुन्छिन् । सानीले स्कुलबाट पाएको तलबले उनको दाजुले मन पराउने कुराहरु — जिन्स्पेन्ट, टि–सर्ट, कपडाको स्तरीयजुत्ता, एउटा बच्छैबाजा (माउथ अर्गन) किन्छिन् ।
यी कुरा उनको दाजुले खुब मन पराउने गर्थे तर कतिपय कारणले लगाउन पाएका थिएनन् । संगीतमा रुची राक्थे तर कुनै पनि बाजा किन्न सकेका थिएनन् । सानीले भाइटीकामा लाउने सबै रंगका प्याकेट पनि किन्छिन् । भाइटीकामा चेलीले माइतीलाई उपहार दिने ओखर सहितको भाइमसला प्याकेट (खानेकुरा) किन्छिन् । एउटा ढाका कोटी पनि किन्छिन् । त्यसपछि मखमली फूल मिसाएर सयपत्रीको एउटा ठूलो सुन्दर माला आफै उन्छिन् । यी सबैको एउटा गिफ्ट प्याकेट तयार पार्छिन् ।
अनि आपूmले पढाउने स्कुलकी शिक्षिका साथीकी दाइलाई आप्mनो दाजुको सत्गत् भएको ठेगाना सहितको त्यो पार्सलहस्तान्तरण गर्दै गहभरी आशुँ पार्दै भन्छिन् “जसरी भएपनि नबिर्सिकन मेरो माइतीको चिहानमा यो सयपत्री राखिदिनु ।”
